Tình bạn nơi miền đất xa - Khi lá cờ Việt Nam và Ai Cập cùng tung bay trong góc nhỏ Trung Phi

Vùng đất đỏ và nhịp thở căng thẳng của Trung Phi

Bouar – thị trấn nhỏ nơi tôi đang công tác, nằm giữa vùng đất miền Tây Cộng hòa Trung Phi. Không khí nơi đây luôn dày đặc bụi đỏ – thứ bụi đặc trưng của châu Phi, len lỏi vào từng hơi thở, bám trên quần áo, thiết bị, thậm chí phủ lên cả những lá cờ phấp phới trong gió. Ban ngày, mặt trời chói chang rọi xuống nền đất khô nứt, hơi nóng hắt lên làm không gian rung rinh như trong một giấc mộng khát. Ban đêm, cái tĩnh mịch chỉ bị xé toạc bởi tiếng xe quân sự gầm rú, tiếng trực thăng quần thảo hay tiếng còi báo động bất chợt vang lên từ căn cứ.

Bouar không ồn ào, nhưng là nơi luôn có thể bùng nổ bất cứ lúc nào. Ở đây, “sự yên tĩnh” đồng nghĩa với sự cảnh giác cao độ. Mỗi người lính mũ nồi xanh luôn hiểu rằng – chỉ một sai sót nhỏ, một thông tin thiếu chính xác, có thể đánh đổi bằng sinh mạng của đồng đội hoặc của người dân địa phương.

Magdy và tôi chụp ảnh cùng nhau tại phòng làm việc (Phòng Tình báo Phân khu Tây)

MINUSCA – Những người lính gìn giữ hòa bình nơi tuyến đầu

Phái bộ Gìn giữ Hòa bình Liên hợp quốc tại Cộng hòa Trung Phi (MINUSCA) có nhiệm vụ hỗ trợ chính quyền sở tại khôi phục ổn định, bảo vệ dân thường và tạo điều kiện cho tiến trình chính trị. Trong bức tranh lớn ấy, Phân khu Tây tại Bouar là một trong những khu vực căng thẳng nhất – nơi lực lượng gìn giữ hòa bình phải hoạt động trong điều kiện thiếu thốn, đường sá hiểm trở, thông tin liên lạc chập chờn, và nguy cơ bạo lực luôn tiềm ẩn.

Tôi công tác tại Phòng Tình báo của Sở chỉ huy Phân khu Tây, nơi được ví như “bộ não” của toàn Phân khu. Tất cả dữ liệu, báo cáo, hình ảnh từ các đơn vị hiện trường đều được tập hợp tại đây. Nhiệm vụ của Phòng Tình báo là phân tích, đánh giá và đưa ra khuyến nghị chiến lược cho chỉ huy. Mỗi dòng thông tin – dù nhỏ nhất – đều có thể là yếu tố quyết định đến sự sống còn của lực lượng trên thực địa.Làm việc tại đây là sống cùng áp lực. Chúng tôi không chỉ đọc những con số, mà là đọc cả nhịp đập nơi đây.

Mohamed Magdy – người đồng nghiệp đến từ Ai Cập

Mohamed Magdy là Trưởng ban phân tích thông tin tình báo của Phòng Tình báo – một người đàn ông trầm tĩnh, có đôi mắt sâu và giọng nói điềm đạm. Anh không chỉ giỏi chuyên môn, mà còn mang trong mình tinh thần trách nhiệm hiếm có. Anh xử lý dữ liệu như một người nghệ sĩ – cẩn trọng, tỉ mỉ, luôn nhìn ra được điều mà người khác dễ bỏ qua.

Công việc của anh thường bắt đầu trước bình minh, khi những đoàn tuần tra của các đơn vị chuẩn bị xuất phát, và kết thúc khi bóng tối đã phủ kín Bouar. Giữa những bản đồ, sơ đồ, báo cáo và bản tin tình báo, Magdy là người giúp sợi dây thông tin của Phân khu không bao giờ đứt đoạn.

Đêm trực ban đầu tiên và báo cáo khẩn

Tôi vẫn nhớ rõ cái đêm định mệnh ấy – một trong những kỷ niệm sâu sắc nhất trong quãng đời gìn giữ hòa bình của mình. Khi kim đồng hồ chỉ gần 11 giờ khuya, bầu không khí đặc quánh lại, chỉ nghe thấy tiếng quạt quay lặng lẽ. Tôi đang trong ca trực đầu tiên tại phòng trực ban tác chiến thì nhận được một báo cáo khẩn từ đơn vị phản ứng nhanh: Có dấu hiệu bất thường ở khu vực ngoại vi Bouar – nơi từng xảy ra xung đột trước đó.

Báo cáo ngắn gọn, dữ liệu mơ hồ, người báo cáo không thể cung cấp thêm chi tiết. Nhưng linh cảm mách bảo tôi – đây là tình huống không thể chậm trễ.

Tôi lập tức nghĩ đến Magdy. Dù biết anh có thể đã nghỉ, tôi vẫn cầm điện thoại gọi. Không có hồi âm. Tôi chạy ngay đến phòng anh, gõ cửa. Khi anh mở, vẫn còn trong trạng thái mệt mỏi, mắt nhòe vì thiếu ngủ. Tôi nói nhanh: “Magdy, có báo cáo khẩn, cần xác minh ngay.” Anh không hỏi thêm, chỉ gật đầu, khoác vội chiếc áo lên vai và nói: “Đi thôi, chúng ta cùng xử lý.”

Chúng tôi cùng nhau xử lý tình huống khẩn cấp tại phòng trực ban tác chiến

Khoảnh khắc ấy, tôi cảm thấy vô cùng xúc động – không chỉ bởi sự sẵn sàng của anh, mà vì trong ánh mắt Magdy, tôi nhìn thấy sự đồng hành thật sự. Chúng tôi không còn là hai sĩ quan của hai quốc gia khác nhau, mà là hai người lính cùng một sứ mệnh.

Chỉ trong 15 phút, nhờ sự phối hợp nhanh nhạy và kinh nghiệm của anh, chúng tôi xác minh được thông tin, loại trừ nguy cơ, và gửi báo cáo hoàn chỉnh lên chỉ huy. Sự kiện ấy tưởng chừng nhỏ, nhưng nếu chậm trễ, có thể đã dẫn đến thiệt hại cho đơn vị tuần tra đêm hôm đó. Magdy mỉm cười: “Quan trọng là chúng ta cùng hoàn thành nhiệm vụ.” Câu nói ấy, với tôi, là một bài học về trách nhiệm và tình đồng đội.

Khi vòng tay được nối lại từ hai phía

Có một lần, khi Magdy được giao nhiệm vụ chuẩn bị bài thuyết trình về tình hình an ninh tại phân khu để trình bày trước Trưởng Phái bộ mới triển khai, và anh ấy đã đề nghị sự giúp đỡ từ phía tôi. Trên cương vị là trưởng ban Thu thập thông tin tình báo, cũng là người duy nhất trong Phòng có quyền truy cập vào nguồn tình báo mở thời điểm đó, tôi nhận thức rõ tầm quan trọng của việc cung cấp thông tin chính xác, đa chiều từ các nguồn tin tức quốc tế để phục vụ công tác đánh giá.

Dù đang đảm nhiệm nhiệm vụ tuần tra ngày hôm đó, ngay sau khi kết thúc, tôi đã sắp xếp thời gianngoài giờ, hoàn thành nhanh chóng báo cáo tuần tra. Sau đó tập trung cao độ vào việc khai thác, tổng hợp thông tin từ nguồn tình báo mở. Tôi tiến hành rà soát, phân tích các dữ liệu liên quan đến tình hình tại phân khu Tây, đối chiếu với các báo cáo nội bộ từ các đơn vị, từ đó xây dựng một bức tranh tổng thể, khách quan và cập nhật về tình hình an ninh.

Thông tin tôi cung cấp đã giúp Magdy có cơ sở vững chắc để xây dựng nội dung thuyết trình, đảm bảo tính chính xác, kịp thời và chiến lược, góp phần hỗ trợ hiệu quả cho lãnh đạo Phái bộ trong việc nắm bắt tình hình và đưa ra quyết định phù hợp. Việc hỗ trợ này không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm, tính chuyên nghiệp mà còn khẳng định vai trò chủ động, sáng tạo của tôi trong công tác phối hợp liên ngành tại Phái bộ. Dù cảm thấy mệt mỏi vì ngày hôm đó cùng lúc đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ, nhưng tôi cảm thấy rất vui vì đã đóng góp một phần công sức của mình để hỗ trợ Magdy.

Góc Việt Nam trong căn phòng nhỏ của Magdy

Góc trưng bày những món quà lưu niệm Việt Nam trong phòng của Magdy

Sau mỗi giờ làm việc căng thẳng, tôi thường ghé qua phòng anh. Nơi góc tường, anh trưng bày những kỷ vật Việt Nam: bức tranh thiếu nữ trong tà áo dài, vài tấm postcard phong cảnh Hạ Long, Huế, Sài Gòn… và hai lá cờ nhỏ – Việt Nam và Ai Cập – đặt cạnh nhau dưới biểu tượng Liên Hợp Quốc. Anh từng nói: “Việt Nam luôn ở trong tim tôi.”

Tôi đã hỏi anh: “Magdy, vì sao anh yêu mến Việt Nam đến vậy?”

Ánh mắt anh sáng lên, như được đánh thức bởi một ký ức đẹp.

Anh kể, khi mới triển khai tại Phái bộ MINUSCA, trong buổi huấn luyện tiền triển khai đầu tiên tại Bangui, máy chiếu gặp sự cố ngay trước giờ khai mạc – một tình huống căng thẳng vì có sự tham dự của chỉ huy cấp cao. Người phụ trách huấn luyện vô cùng lo lắng. Không ai biết xử lý ra sao. Magdy đã chủ động đứng ra giúp đỡ. Nhờ vào kiến thức công nghệ thông tin mà anh tự học, anh đã nhanh chóng khắc phục sự cố, ngay trước khi buổi lễ bắt đầu. Người phụ trách thở phào nhẹ nhõm, cảm ơn anh bằng một nụ cười rạng rỡ và một món quà nhỏ ngay sau buổi huấn luyện: Tấm ảnh người con gái Việt Nam trong tà áo dài. Lúc đó, Magdy mới biết người phụ trách ấy là một đồng nghiệp đến từ Việt Nam.

Khi được triển khai về phân khu Tây tại Bouar, người đầu tiên đề nghị hỗ trợ, hướng dẫn công việc cho anh lại là một đồng nghiệp Việt Nam – chính là người tiền nhiệm của tôi. Và khi tôi tiếp nhận vị trí, tôi đã tặng mọi người trong phòng một món quà nhỏ mang từ quê hương. Với tôi, đó là điều bình thường – một sự chia sẻ giản dị. Nhưng với Magdy, đó là một hành động tiếp nối những điều tốt đẹp mà anh từng nhận được từ những đồng nghiệp Việt Nam trước đó.

Anh nói với tôi rằng, những cử chỉ ấy – từ sự giúp đỡ chân thành, sự tử tế, đến nét văn hóa đậm đà bản sắc – đã khiến anh cảm nhận được một điều đặc biệt: “Người Việt Nam luôn mang theo quê hương trong từng hành động, và chính điều đó đã khiến Việt Nam luôn ở trong trái tim tôi.”

Tình bạn – biểu tượng của tinh thần mũ nồi xanh

Biểu tượng đoàn kết: Việt Nam – Ai Cập dưới cờ Liên hợp quốc

Tình bạn giữa tôi và Magdy – giữa Việt Nam và Ai Cập – không chỉ là sự gắn bó giữa hai con người xa quê, mà là minh chứng cho tinh thần gìn giữ hòa bình quốc tế.

Magdy giúp đỡ tôi không chỉ vì tình cảm cá nhân, mà vì trách nhiệm chung với sứ mệnh. Còn tôi giúp anh – không chỉ vì sự biết ơn, mà vì chúng tôi cùng chung lý tưởng: gìn giữ hòa bình cho nhân loại.

Chúng tôi hiểu rằng: Hòa bình không được xây dựng từ những diễn đàn lớn, mà từ chính sự chuyên nghiệp, tin cậy và tôn trọng lẫn nhau trong từng công việc hằng ngày.

Và ở nơi góc nhỏ châu Phi ấy, giữa bụi đỏ, nắng gắt và tiếng xe quân sự vọng lại, lá cờ Việt Nam và Ai Cập vẫn cùng tung bay – như biểu tượng của tình bạn, niềm tin và tinh thần mũ nồi xanh bất diệt.

Lê Văn Chiến, Phái bộ MINUSCA